Τα τελευταία χρόνια, η έννοια “όριο” χρησιμοποιείται αρκετά σε σχέση μία συμπεριφορά. Η φράση “χρειάζεται να βάλεις όρια” μοιάζει με μία προσφιλή συμβουλή για την αντιμετώπιση μίας επικοινωνιακής πρόκλησης. Τι είναι, όμως, τα όρια και γιατί η οριοθέτηση αποτελεί μία ωφέλιμη διαδικασία για ένα άτομο;
Όρια για προστασία
Η οριοθέτηση ως διαδικασία μαθαίνεται μέσα από τη διαπαιδαγώγηση. Αν η διαπαιδαγώγηση έχει πραγματοποιηθεί σε ένα περιβάλλον χωρίς κανόνες ή συνέπειες, τα όρια που διαμορφώνονται είναι χαλαρά και εύκαμπτα. Αν η διαπαιδαγώγηση έχει πραγματοποιηθεί σε ένα περιβάλλον με υπερβολική αυστηρότητα και τιμωρία, τα όρια που διαμορφώνονται είναι αυστηρά και άκαμπτα.
Τα όρια μοιάζουν σαν ένα φράχτη που προστατεύει ένα σπίτι. Οι άνθρωποι χρειαζόμαστε αυτόν τον φράχτη για να προστατεύεται ο ψυχισμός μας. Αν ο φράχτης είναι πολύ χαμηλός, τότε δίνει την ευκαιρία στον οποιοδήποτε να εισβάλλει στο χώρο. Αν ο φράχτης είναι πολύ ψηλός, τότε απομακρύνει ακόμα και τους φιλικούς επισκέπτες και αποτρέπει την εξωστρέφεια και την κοινωνικοποίηση.
Το όριο ουσιαστικά είναι μία νοητή “γραμμή” γύρω από τον προσωπικό χώρο ενός ατόμου. Η ύπαρξη σαφών και καθορισμένων ορίων δημιουργεί το αίσθημα της ασφάλειας και της αυτοκυριαρχίας.
Μη όρια και τραύμα
Η εμπειρία ενός τραύματος αφορά ουσιαστικά μία συνθήκη όπου τα προσωπικά όρια καταστρατηγήθηκαν αιφνίδια με λεκτικό ή εξωλεκτικό τρόπο, μία ή περισσότερες φορές. Η θεραπευτική διαδικασία δημιουργεί ένα ασφαλές, οριοθετημένο πλαίσιο μέσα στο οποίο ένα άτομο αναγνωρίζει την εμπειρία μίας επώδυνης εμπειρίας.
Στην ψυχοθεραπεία, ένα άτομο που αναζητά θεραπεία εκπαιδεύεται στην οριοθέτηση κατά τρόπο βιωματικό: η τήρηση του χρονικού ορίου της συνεδρίας, η πολιτική των ακυρώσεων, η διαφύλαξη της επαγγελματικής φύσης της σχέσης, η μη αποκάλυψη πληροφοριών γύρω από τη ζωή του θεραπευτή αποτελούν καίριες συνιστάμενες της διαδικασίας, ως όρια που διαμορφώνουν ένα συμβολικό χώρο μέσα στον οποίο ένα άτομο μπορεί να εμπιστευτεί, να αφηγηθεί και να αναστοχαστεί αναφορικά με τη ζωή του. Η αλλαγή επέρχεται με την επεξεργασία ενός τραύματος και την εσωτερίκευση της ασφάλειας και της εμπιστοσύνης στο “εδώ και τώρα”.
