Τα τελευταία χρόνια, ο όρος “κρίση πανικού” χρησιμοποιείται ανοιχτά για να περιγράψει μία στιγμή έντασης ενός ανθρώπου κάτω από πιεστικές συνθήκες. Πώς ορίζεται, ωστόσο, η κρίση πανικού στην ψυχική υγεία;
Μία κρίση πανικού είναι κάτι περισσότερο από μία κρίση άγχους· έχει συγκεκριμένα συμπτώματα, στοιχειοθετώντας συνολικά μία τόσο αρνητική εμπειρία για ένα άτομο ώστε εκείνο να ανησυχεί μήπως αυτή επαναληφθεί. Για να ελαχιστοποιήσει τις πιθανότητες επανάληψης, ο πάσχων συχνά επιλέγει να συνοδεύεται από άλλα άτομα ή προβαίνει σε συμπεριφορές αποφυγής.
Άγχος και πανικός
Η κρίση πανικού αποτελεί μία κατάσταση έντονου φόβου, κατά τη διάρκεια της οποίας εμφανίζονται μερικά από τα ακόλουθα σωματικά συμπτώματα: ταχυκαρδία, εφίδρωση, τρέμουλο, αίσθηση δυσκολίας στην αναπνοή, πόνος στο στήθος ή / και αίσθημα αστάθειας. Αυτά αυξάνονται σε ένταση προοδευτικά και κορυφώνονται μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα.
Η εμπειρία της κρίσης πανικού είναι δυσχερής καθώς το άτομο βιώνει μία συνθήκη έντονου άγχους που αφορά σε μία αίσθηση ότι χάνει τον έλεγχο ή κινδυνεύει άμεσα. Κατά τη διάρκεια μίας τέτοιας κρίσης, οι σωματικές εκδηλώσεις παρερμηνεύονται ως ένδειξη απερχόμενης απειλής κατά της ζωής. Για παράδειγμα, ο πόνος στο στήθος τη στιγμή της κρίσης μπορεί να εκληφθεί ως αρχή καρδιακής προσβολής ή το αίσθημα ζαλάδας ως πρόδρομος εγκεφαλικού επεισοδίου. Ακόμη και μετά το τέλος της κρίσης, ο πάσχων δεν ενοχοποιεί το άγχος για αυτή την εμπειρία αλλά αισθάνεται ότι στάθηκε τυχερός και γλύτωσε.
– φοβία
Συχνά, ένα άτομο μετά την πρώτη κρίση πανικού ανησυχεί ότι αυτή η δυσάρεστη στιγμή θα του συμβεί ξανά σε μία συνθήκη όπου δε θα μπορεί να βοηθήσει τον εαυτό του ή να διαφύγει. Έτσι, τείνει να αποφεύγει ανοιχτά μέρη (αγοραφοβία) ή κλειστούς χώρους (κλειστοφοβία) από όπου η απομάκρυνση θα ήταν δύσκολη ή ταπεινωτική. Σε κάποιες περιπτώσεις, προκειμένου να καταφέρει να περατώσει ένα έργο ή μία διαδρομή, λαμβάνει προληπτικά μέτρα, δηλαδή φροντίζει να έχει μαζί του αντικείμενα που θεωρεί ότι μπορεί να το βοηθήσουν σε μία δύσκολη στιγμή (π.χ. νερό, κινητό τηλέφωνο) ή εναλλακτικές διαφυγής (π.χ. κάθεται κοντά στην έξοδο).
Υπάρχει λύση;
Οι κρίσεις πανικού τείνουν να δυσκολεύουν πολύ την καθημερινότητα ενός ατόμου, πλήττοντας επίμονα τη λειτουργικότητα του και την ψυχική του ηρεμία.
Αν και τα παραπάνω συμπτώματα έχουν ικανοποιητική φαρμακευτική αντιμετώπιση, η ψυχοθεραπεία είναι απαραίτητη για ένα πιο μόνιμο θετικό αποτέλεσμα. Στην θεραπευτική διαδικασία, ο θεραπευτής και ο θεραπευόμενος δουλεύουν μαζί προς την κατεύθυνση της διερεύνησης των πηγών ανησυχίας στο παρόν και της τροποποίησης των αρνητικών σκέψεων που συνδέονται με το άγχος. Με την ψυχοθεραπεία, ένα άτομο ανακαλύπτει άμεσα ότι μία κρίση πανικού αποτελεί ουσιαστικά μία έντονη, δυσάρεστη “αφύπνιση” ότι ένα θέμα, στο παρόν, δημιουργεί περίσσεια αναστάτωση και επιζητά λύση.
